Οι δολοφονίες των ορτυκιών στην Αίγυπτο

Jonathan Franzen: «Η Αίγυπτος είναι το χειρότερο μέρος για να είσαι μεταναστευτικό πουλί»

Ο Αμερικανός συγγραφέας Jonathan Franzen προειδοποιεί για την αιγυπτιακή “κουλτούρα” παγίδευσης που σκοτώνει εκατομμύρια πουλιά καθώς μεταναστεύουν από την Ευρώπη στην Αφρική. Ο Αύγουστος σηματοδοτεί την έναρξη της ετήσιας μετανάστευσης εκατομμυρίων πτηνών από τις ευρωπαϊκές περιοχές αναπαραγωγής τους έως τους χειμερινούς τους τόπους στην Αφρική. Πολλά θα πετάξουν στην ανατολική Μεσόγειο προς την Αίγυπτο, όπου θα προσγειωθούν, εξαντλημένα, σε μια ακτή κατά μήκος της οποίας εκατοντάδες χιλιόμετρα δίχτυα παγίδων έχουν στηθεί για να δημιουργήσουν σχεδόν απροσπέλαστους τοίχους θανάτου στους παραθαλάσσιους αμμόλοφους.

Αυτά τα δίχτυα θα αιχμαλωτίσουν τουλάχιστον 140 εκατομμύρια πτηνά φέτος, σύμφωνα με εκτιμήσεις ενός βιολόγου, περισσότερα από ένα στα είκοσι μεταναστευτικά πουλιά που εγκαταλείπουν την Ευρώπη για την Αφρική. Αυτός ο αριθμός δεν περιλαμβάνει εκείνα που σκοτώθηκαν κατά μήκος των ακτών της Αιγύπτου με άλλα μέσα: δένδρα που καλύπτονται από δίχτυα με ανοίγματα που βλέπουν προς βορρά, προωθούν αλλού τα πουλιά προτού μπορέσουν να κατευθυνθούν στη Σαχάρα, έξυπνες παγίδες σκιάς στο έδαφος με θηλιές και φυσικά ξόβεργες που τοποθετούνται στρατηγικά σε θάμνους.

Αυτά τα πουλιά που θα επιβιώσουν από τα δίχτυα της παράκτιας γραμμής και θα κατευθυνθούν στη δυτική έρημο αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο. Σχεδόν κάθε όαση και απομονωμένο δάσος από ακακία, οι «μαγνήτες» για τα πουλιά που αναζητούν σκιά και ανάπαυση κατά τη διάρκεια των εξαντλητικών πτήσεων μέσα στην καυτή έρημο, έχει καταληφθεί από τυφεκιοφόρους που πυροβολούν κάθε πουλί που βλέπουν, λένε οι τοπικοί βιολόγοι.

“Νομίζω ότι δεν είναι καθόλου υπερβολικό αν πούμε ότι η Αίγυπτος είναι το χειρότερο μέρος για να είσαι μεταναστευτικό πουλί”, δήλωσε ο Αμερικανός συγγραφέας Jonathan Franzen, που επισκέφθηκε τη χώρα πέρυσι. “Για κάποιον από το δυτικό ημισφαίριο, η κλίμακα της δολοφονίας μικρών πουλιών είναι απλώς εντελώς συγκλονιστική, γιατί πραγματικά δεν το κάνουμε εδώ”, μου είπε. “Ήταν σαφές ότι ήμουν ενάντια σε μια εντελώς διαφορετική κατανόηση του τι είναι ένα πουλί.”

“Είναι ακριβώς όπως το ψάρεμα και δεν είμαστε εξοργισμένοι από την αλιεία”, συνέχισε, “δεχόμαστε γενικά τους ψαράδες.”  “Είναι μόνο ψάρι για το Θεό! Τα τραβάτε έξω, κόβετε τα κεφάλια τους και τα τρώτε !” Και αυτός ήταν ο μόνος τρόπος που έπρεπε να ολοκληρώσω στο μυαλό μου γύρω από αυτό που έβλεπα στην Αίγυπτο γιατί σε πολλές περιπτώσεις χρησιμοποιούσαν τα πανομοιότυπα δίχτυα για να πιάσουν τα ψάρια και στη συνέχεια να τα στήσουν σε έναν θάμνο και να πιάσουν τα πουλιά, υπογράμμισαν ότι έτσι ήταν γι ‘αυτούς. “

Οι Αιγύπτιοι πιάνουν μεταναστευτικά πουλιά από την εποχή των Φαραώ, αλλά τα τελευταία χρόνια η ένταση της παγίδευσης και γενικότερα της θανάτωσης έχει κλιμακωθεί σε πρωτοφανή επίπεδα σύμφωνα με τους βιολόγους που είχα πάρει συνέντευξη. Τα πτηνά ολοένα και περισσότερο σκοτώνονται καθαρά για αναψυχή και η αστυνομία της άγριας φύσης, κάποτε ισχυρή και πλέον ανύπαρκτη από την πολιτική αναταραχή που περιβάλλει τη χώρα από τότε που ο Χόσνι Μουμπάρακ ανατράπηκε στις αρχές του 2011. Ένα γερμανικό πλήρωμα παραγωγής ντοκιμαντέρ  άγριας ζωής που εργάστηκε στην Αίγυπτο το περασμένο έτος ανέφερε ότι τα συνεχή δίχτυα κάλυπταν τουλάχιστον 700 χιλιόμετρα της Μεσογειακής αιγυπτιακής ακτής κατά τη διάρκεια της φθινοπωρινής μετανάστευσης, ενώ τα μόνα μέρη που δεν είχαν σκεπαστεί με δίχτυα ήταν στρατιωτικές βάσεις και πόλεις. Η αιγυπτιακή ακτή είναι “η μεγαλύτερη παγίδα πουλιών στον κόσμο”, ανέφεραν, με δίκτυα που διασχίζουν μικρές πόλεις και ιδιωτικούς κήπους. Ο Φρανζέν μου είπε ότι είδε τουρίστες να προσπαθούν να ανοίξουν το δρόμο τους μέσα από μικρά κενά στα δίχτυα για να φτάσουν από τα παραλιακά τους θέρετρα στη θάλασσα.

Τα δίχτυα που στήνονται σε παράκτιους αμμόλοφους μοιάζουν με φράγματα και προορίζονται κυρίως για το ορτύκι που μεταναστεύει σε όλη τη Μεσόγειο από την Ευρώπη. Τα ορτύκια αποτελούν παραδοσιακό και νόμιμο θήραμα για τους Αιγύπτιους διχτάδες και παρόλο που δεν υπήρχε ποτέ αυστηρό όριο κάρπωσης, οι κανονισμοί περιορίζουν το ύψος των διχτυών, ορίζουν ότι πρέπει να απέχουν κάποια απόσταση μεταξύ τους και ότι πρέπει απομακρύνονται ζωντανά και σώα τα μη στοχευόμενα είδη.

Τα τελευταία χρόνια, καθώς η αστυνόμευση είναι ουσιαστικά ανύπαρκτη, τα δίχτυα έχουν γίνει ψηλότερα και δεν διαχωρίζονται πλέον. Κάποιες φορές είναι πάνω από πέντε μέτρα ψηλά. Νέοι ηλεκτρονικοί κράχτες που τοποθετούνται κάτω από τα δίχτυα μεταδίδουν καλέσματα ορτυκιών, αυξάνοντας κατακόρυφα την ήδη ανεξέλεγκτη πλέον κάρπωση. Ο ευρωπαϊκός πληθυσμός ορτυκιών υπέστη μείωση στον εικοστό αιώνα και δεν υπάρχουν δεδομένα για το ποσοστό του πληθυσμού που θανατώνεται ετησίως στην Αίγυπτο, αλλά είναι πιθανό να είναι πολύ σημαντικό. Σύμφωνα με το γερμανικό τηλεοπτικό συνεργείο, τα ορτύκια μπορούν να πουληθούν μέχρι και πέντε ευρώ το ένα από τους τοπικούς ερασιτέχνες, κάνοντας τις παγίδες ιδιαίτερα επικερδείς σε σχέση με τον μέσο μισθό των ντόπιων κατοίκων.

Πλέον δεν απελευθερώνονται ούτε τα μη στοχευόμενα είδη, όπως ο Διπλοκεφαλάς, Αετομάχος, Κεφαλάς, Σταχτοπετρόκλης, Ασπροκωλίνα, Διπλοσκαλιφούρτα, Ερημοσκαλιφούρτα, Παρουλίδες. Τα φτερά τους είναι συνήθως σπασμένα και μεταφέρονται ζωντανά και πωλούνται για δεκάρες σε τοπικούς εμπόρους, οι οποίοι αργότερα κόβουν το λαιμό τους σύμφωνα με το μουσουλμανικό έθιμο προτού τα πουλήσουν. Ο αριθμός των παραπάνω ειδών είναι ελάχιστα γνωστός διότι “κανείς δεν έχει διερευνήσει αυτό με συστηματικό τρόπο”, λέει ο Franzen (η εκτίμηση των 140 εκατομμυρίων πτηνών ετησίως είναι ένας απλός υπολογισμός από τον γερμανικό οργανισμό NABU με βάση τεκμηριωμένα καθαρά ποσοστά φονευθέντων πτηνών στην Κύπρο , η οποία, όπως και η Αίγυπτος, βρίσκεται στην μεταναστευτική οδό της Ανατολικής Μεσογείου).

Ορισμένα πτηνά που πωλούνται φτηνά στις αιγυπτιακές αγορές ανήκουν σε απειλούμενα είδη που επωφελούνται από δαπανηρά προγράμματα διατήρησης της Ε.Ε που χρηματοδοτούνται από περιβαλλοντικούς φορείς.

Ένα άλλο είδος που στοχεύουν ειδικά οι τυφεκιοφόροι είναι ο Συκοφάγος, ο οποίος είναι γνωστός σε όλη τη Μέση Ανατολή ως «φυσικό Viagra», σύμφωνα με τον Franzen. Δεν υπάρχει κανένας αιγυπτιακός νόμος που να περιορίζει το κυνήγι των συκοφάγων, οι οποίοι συνήθως πυροβολούνται καθώς αναζητούν σκιά και ανάπαυση σε απομονωμένες αποικίες ακακίας στην έρημο, είτε από τους Βεδουίνους που έχουν παραδοσιακά υπό την κατοχή τους συγκεκριμένα δέντρα είτε από παρέες νεαρών που απλά ξοδεύουν τον χρόνο τους σε μια προσπάθεια ανεξαρτητοποίησης από τους γονείς τους.

Ο Sherif Baha El Din εκπρόσωπος της Διατήρησης της Φύσης της Αιγύπτου, (μια Μ.Κ.Ο για την άγρια ​​φύση) μου είπε ότι παλιότερα οι απομακρυσμένες αποικίες ακακίας ήταν δύσκολο να βρεθούν και δεν υπήρχε πρόσβαση, αλλά πλέον με συσκευές GPS και ταχύτατα SUV που είναι εύκολα διαθέσιμα στην πλούσια νεολαία, κατά τη διάρκεια της μετανάστευσης, κάτω από κάθε δέντρο υπάρχει και κάποιος νεαρός περιμένοντας με καραμπίνα ή αεροβόλο. Υπάρχουν ακόμα και καυγάδες που καταλήγουν σε άγριους ξυλοδαρμούς για συγκεκριμένα δέντρα, τα οποία μπορούν να αποφέρουν ένα καθαρό κέρδος στους επίδοξους τυφεκιοφόρους. (Ο Φρανζέν επισκέφθηκε μια  όαση που συχνάζουν τέτοιοι νεαροί και υπολόγισε ότι τουλάχιστον 5.000 συκοφάγοι σκοτώθηκαν σε ένα χρόνο).

Οι συκοφάγοι πωλούνται σε μεσάζοντες που τους μεταφέρουν σε καταναλωτές με σεξουαλικά προβλήματα στις χώρες του Κόλπου, πιθανώς μέσα σε φορτηγά ψυγεία. Όπως συμβαίνει σχεδόν σε κάθε πτυχή του θέματος κυνηγιού πουλιών, οι περιβαλλοντολόγοι δεν κατανοούν πολύ καλά τα οικονομικά και τους συμμετέχοντες στο εμπόριο.

Αν και η θανάτωση πτηνών λαμβάνει χώρα σε τεράστια κλίμακα, δήλωσε ο Μπαχά Ελ Ντιν εκπρόσωπος της Διατήρησης της Φύσης της Αιγύπτου , μια μειοψηφία του πληθυσμού της χώρας συμμετέχει και οι περισσότεροι άνθρωποι δεν γνωρίζουν τίποτα γι ‘αυτό. “Αν επιλέξετε τυχαία ένα Αιγύπτιο στο δρόμο ή στην κυβέρνηση, απλά δεν έχει ιδέα”.

Το σημαντικό πρώτο βήμα, λοιπόν, ήταν να κάνουμε τη διατήρηση των αποδημητικών πτηνών ένα σοβαρό θέμα στην Αίγυπτο και σε όλο τον κόσμο. «Χρειαζόμαστε κάποια πίεση σε συνδυασμό με βοήθεια», μου είπε. Οι ενδιαφερόμενοι σε όλο τον κόσμο θα πρέπει να επικοινωνήσουν με τις τοπικές ομάδες διατήρησης και τις πρεσβείες της Αιγύπτου για να θίξουν το πρόβλημα της  ανεξέλεγκτης θανάτωσης και παγίδευσης, επειδή αυτά τα πτηνά που χάνονται δεν είναι απλώς αιγυπτιακά πουλιά, τα είδη που πλήττονται περισσότερο από τους Αιγύπτιους παγιδευτές αναπαράγονται στην Ευρώπη και περνούν μεγάλο μέρος του έτους στην υποσαχάρια Αφρική.

Η περιβαλλοντική κοινότητα συντήρησης και διατήρησης των ειδών θα πρέπει να υιοθετήσει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση του προβλήματος, ανέφερε, συνδυάζοντας την έρευνα και την επίμονη πίεση με τη δράση συνεργασίας που δεσμεύει τις κοινότητες και την κυβέρνηση, φροντίζοντας να αποφύγει καταστροφικές συγκρούσεις.

Ο Jonathan Franzen προειδοποίησε ότι η υπερβολικά ισχυρή εξωτερική πίεση στους Αιγυπτίους θα μπορούσε να φέρει τα αντίθετα αποτελέσματα. Όταν αναφέρετε την παγίδευση των πτηνών  στους Αιγυπτίους, όπως έκανα εγώ, «Αντιμετωπίζετε την ουσιαστικά έντονη δυσαρέσκεια που πολλοί Αιγύπτιοι αισθάνονται προς τη Δύση». Οι Δυτικοί αντιμετωπίζονται ως αλαζόνες που  λένε στους Αιγυπτίους τι να κάνουν, ναι υπάρχει αυτή η νοοτροπία και αυτός ο τρόπος σκέψης που θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα, οπότε θα ήταν καλύτερα οι ξένοι να προσφέρουν βοήθεια σε εσωτερικές ομάδες όπως η Φύση για την Αίγυπτο, συνέστησε. Παρόλο που οι αιγυπτιακοί νόμοι καθιστούν πολύ δύσκολο για τους αλλοδαπούς να υποστηρίξουν οικονομικά τις Αιγυπτιακές ΜΚΟ, μπορούν να βοηθήσουν με αντικείμενα όπως τα κιάλια, βιβλία  ακόμη και την ηθική υποστήριξη, είπε.

Ένα κινέζικο κίνημα διατήρησης κινεζικών πτηνών εμφανίστηκε πρόσφατα μετά την έκδοση ενός προσιτού, ποιοτικού οδηγού πεδίου κινέζικης γλώσσας στα πουλιά της Κίνας, δήλωσε ο Φρανζέν. Δεν υπάρχει αντίστοιχο, ενημερωμένο βιβλίο στην Αίγυπτο το οποίο να επιτρέπει στους ντόπιους να μάθουν για τα μεταναστευτικά πουλιά, να αρχίζουν να τα παρακολουθούν, να διαβάζουν και να μάθουν πράγματα για την ζωή και τα δύσκολα ταξίδια τους.

“Εάν πρόκειται να υπάρξει πολιτισμική αλλαγή”, δήλωσε, “θα έρθει από τους ίδιους τους Αιγυπτίους όταν αρχίσουν να συνειδητοποιούν και να μάθουν ότι πλέον δεν υπάρχουν τόσα πουλιά όσα υπήρχαν στο παρελθόν και ότι ίσως υπάρχει ένας διαφορετικός τρόπος για να αλληλεπιδράσουμε με αυτά.” Μια τέτοια αλλαγή, δήλωσε ο Φράνσεν, “πιθανότατα θα πρέπει να προέλθει από κάτω προς τα πάνω επειδή ο αιγυπτιακός πληθυσμός έχει μια πολύ προβληματική σχέση με την αστυνόμευση και την επιβολή αλλαγών και ρυθμίσεων. Δυστυχώς είναι ένα παιχνίδι χρόνου και αναμονής και τα πουλιά φθίνουν με τέτοιους ρυθμούς ώστε το μέλλον φαίνεται ιδιαίτερα δυσοίωνο.”