Στην ιδέα μιας αρχαίας κοινωνίας κυνηγών-τροφοσυλλεκτών, οι περισσότεροι θα σκεφτόμασταν τους άντρες ως κυνηγούς και τις γυναίκες ως συλλέκτες. Η πρόσφατη ανακάλυψη ωστόσο ταφικής τοποθεσίας 9,000 ετών στα υψίπεδα των Άνδεων του νότιου Περού κλονίζει την παραπάνω πεποίθηση.
Τα αρχαιολογικά ευρήματα στην Wilamaya Patjxa
Ένα σύνολο κυνηγετικών εργαλείων που βρέθηκε δίπλα από έναν γυναικείο σκελετό στα τέλη της εφηβείας της, ταράζει τις πεποιθήσεις μας για τους αρχαίους ρόλους των φύλων. Η ανακάλυψη έγινε από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, τον ανθρωπολόγο και καθηγητή Randall Haas και μια ομάδα ειδικών.
Έτσι λοιπόν, η θεωρία πως οι μεγάλες κυνηγετικές απόπειρες στις πρώιμες οικονομίες διαβίωσης ήταν μια επιχείρηση που αφορούσε και τα δύο φύλα μοιάζει να ενισχύεται. Επιπλέον, γεννά εικασίες για την καθολική συμμετοχή στην ανατροφή των παιδιών, επιτρέποντας στις ικανές γυναίκες να συμμετέχουν στο κυνήγι.
Η αρχαιολογική περιοχή Wilamaya Patjxa όπου πραγματοποιήθηκε η ανασκαφή, ανέδειξε περίπου 20,000 τέχνεργα και πέντε ταφικούς λάκκους με έξι ανθρώπους.
Παρόμοια ευρήματα και περιπτώσεις που καθιστούν επιφυλακτικούς του αρχαιολόγους
Θα μπορούσε όμως ο συνδυασμός των γυναικείων σωμάτων με τα κυνηγετικά σκεύη να οδηγήσει σε ασφαλείς γενικεύσεις;
Για μια πιο συνολική εικόνα, ο Haas και η υπόλοιπη ομάδα εξέτασαν ταφές του ύστερου Πλειστόκαινου και του πρώιμου Ολοκαινίου (προϊστορικές χρονολογικές περίοδοι) της Αμερικής. Τα ευρήματα ήταν περισσότερα από 400. Συγκεκριμένα, από τους 27 σκελετούς που σχετίζονται με μεγάλα κυνηγετικά εργαλεία, οι 11 είναι γυναικείοι (συμπεριλαμβανομένου και της Wilamaya).
Αν και η ανεύρεση γυναικείου λείψανου με κυνηγετικά σκεύη δεν είναι πρωτοφανής, οι αρχαιολόγοι διστάζουν να προχωρήσουν σε γενικεύσεις. Κι αυτό εν μέρει λόγω υποθέσεων βασισμένων στις σύγχρονες κοινωνίες κυνηγών-τροφοσυλλεκτών. Και οι ενδεχόμενες μετακινήσεις όμως τέχνεργων από τρωκτικά ή ανθρώπους, πράγμα σύνηθες, προβληματίζει αρκετά τους επιστήμονες.
«Έπρεπε να περιμένουμε από φεμινιστές μελετητές να μας πουν να έχουμε στον νου μας και άλλες πιθανότητες», είπε ο Haas.
Ανασκαφές στη Wilamaya Patjxa, © Randall Haas
Τι έκανε τη σορό της Wilamaya τόσο πειστική περίπτωση μιας γυναίκας κυνηγού;
«Τα εργαλεία ήταν τακτοποιημένα σε έναν μικρό σωρό κοντά στον γοφό της», είπε ο Haas, καθιστώντας ξεκάθαρο πως τα εργαλεία θάφτηκαν μαζί της. Συμπλήρωσε ακόμα πως, λόγω των παρόμοιων καταλοίπων που έχουν βρεθεί κατά καιρούς, «πλέον έχουμε αρκετές υποθέσεις, με τις οποίες μπορούμε να είμαστε αρκετά σίγουροι» ότι οι γυναίκες ήταν κυνηγοί πολύ πιο συχνά από ότι πιστεύαμε.
Ο Matthew Verdolivo (καλλιτέχνης στις Υπηρεσίες Ακαδημαϊκής Τεχνολογίας UC Davis IET) δημιούργησε μια καλλιτεχνική απόδοση της Wilamaya. Η απόδοση συνδέεται στενά με διάφορα αρχαιολογικά στοιχεία: Τα μαλλιά της, για παράδειγμα, βασίζονται σε εικαστικές εικόνες πάνω σε βράχους της περιοχής. Το ντύσιμό της επίσης, βασίζεται σε υλικά και αντικείμενα με τα οποία θάφτηκε. Αν και με μια πιο σύγχρονη ματιά μπορεί να θυμίζει περισσότερο στολή οικιακής εργασίας. «Το χρώμα του ντυσίματος και η εργαλειοθήκη της υπαινίσσονται μια προσαρμοσμένη παραγωγή ενδυμάτων, καθώς περιελάμβανε κάποια κόκκινη ώχρα, χρωστική ουσία που γνωρίζουμε ότι χρησιμοποιείται συχνά στη βυρσοδεψία ζωικών δερμάτων, και μερικά ξέστρα», είπε ο Haas.
«Γνωρίζουμε έτσι πως φορούσε δερμάτινα ρούχα, τα οποία χρωματίστηκαν ή επεξεργάστηκαν με την χρωστική της κόκκινης ώχρας. Η ώχρα κάνει τα δερμάτινα πιο όμορφα, τα διατηρεί και τα καθιστά αδιάβροχα.»
Πηγή: Artnet Νews