1,4K
Τι σχέση μπορεί να έχουν οι αγελάδες και τα αιγοπρόβατα με τις χαριτωμένες μπεκάτσες μας; Άμεσα μικρή, ωστόσο, έμμεσα τα αγροτικά ζώα βοηθούν στην τροφοληψία της μπεκάτσας.
Συχνά, φέρνοντας στο νου μας τη μπεκάτσα, τη συνδυάζουμε με ένα όμορφο τοπίο φυλλοβόλου δάσους, εικόνα που αποτελεί το σύνηθες ενδιαίτημα την ημέρα, δεν ισχύει όμως το ίδιο κατά τα νυχτοπερπατήματά της. Τα δασύλλια, οι θαμνώνες και οι φυσικοί φράχτες προσφέρουν πρωτίστως καταφύγιο και δευτερευόντως τροφή και, έτσι, προτιμώνται αποκλειστικά την ημέρα. Τη νύχτα, τα μεγάλα διάκενα, τα λιβάδια, τα χέρσα, οι αγραναπαύσεις και οι βοσκότοποι είναι η κύρια «τραπεζαρία» για την μπεκάτσα και εκεί θα πάει προς τέρψη, με κύριο έδεσμα τους πολύτιμους γαιοσκώληκες.
Σε έρευνα Γάλλων επιστημόνων, στη Βρετάνη, 65 μπεκάτσες παγιδεύτηκαν και τους τοποθετήθηκε ραδιοπομπός. Τα δάση δε θεωρούνται νυχτερινό καταφύγιο, ακόμα και αν μερικές μπεκάτσες παραμένουν εκεί, κυρίως όταν υπάρχει ψύχος. Τη νύχτα προτίμησαν τα βοσκημένα από αγροτικά ζώα λιβάδια, ενώ επισκέφθηκαν πολύ λιγότερο τα μη βοσκημένα λιβάδια και τις καλλιέργειες.
Κάλυψη ελαιώνα από ξυνοτρίφυλλο
Η αποφυγή τροφοληψίας της μπεκάτσας σε αβόσκητα λιβάδια, οφείλεται στη διαφορετική τους δομή (ψηλά και πυκνά χόρτα), σε σχέση με τα βοσκημένα, καθώς και στο ότι η αφθονία σε γαιοσκώληκες είναι μικρότερη. Επίσης, οι ερευνητές Ferrand και Gossmann εκτιμούν ότι η χαμηλή βλάστηση στα βοσκημένα λιβάδια επιτρέπει στη μπεκάτσα να περπατά ευκολότερα, να προσεγγίζει το έδαφος, να επιβλέπει το γύρω χώρο καλύτερα και να προστατεύεται από τους άρπαγές της.
Οι ερευνητές βρήκαν ότι η αφθονία των γαιοσκωλήκων στα λιβάδια ήταν 4 με 5 φορές μεγαλύτερη σε σχέση με τους καλλιεργημένους αγρούς. Επίσης κάποιες έρευνες αναφέρουν ότι όσο μεγαλύτερη είναι η παρουσία των αγροτικών ζώων στο λιβάδι, τόσο αυξάνεται και η αφθονία των γαιοσκωλήκων.
Αντίθετα, η βαθιά κατεργασία των εδαφών με το όργωμα και λιγότερο το φρεζάρισμα μειώνουν σοβαρά τους γαιοσκώληκες και υποβαθμίζουν την καταλληλότητα των αγρών αυτών να φιλοξενήσουν μπεκάτσες. Στην περίπτωση αυτή, σημαντικά είναι τα περιθώρια των αγρών, τα χέρσα και οι αγραναπαύσεις, στα οποία η μπεκάτσα καταφεύγει για την τροφοληψία της σε ένα ευρύτερο γεωργικό τοπίο.
Έρευνα στην Ισπανία επιβεβαίωσε τα ευρήματα των Γάλλων. Συγκεκριμένα, νυχτερινές καταγραφές με προβολείς σε 260 θέσεις μιας ευρύτερης περιοχής κατέδειξαν ότι οι μπεκάτσες προτίμησαν και πάλι τα βοσκημένα λιβάδια και ιδίως σε θέσεις όπου η θερμοκρασία δεν κατεβαίνει χαμηλά (όπως κοντά στη θάλασσα).
Τέλος, στη χώρα μας, ένα άλλο ζήτημα είναι αυτό της εξάπλωσης της εντατικής καλλιέργειας της ελιάς, του φρεζαρίσματος την άνοιξη και της επακόλουθης εγκατάστασης του τάπητα του ξυνοτρίφυλλου (Oxalis pes-caprae, ένα ξενικό ποώδες είδος με κίτρινο λουλούδι, το οποίο δεν έχει σχέση με το τριφύλλι). Ο τάπητας αυτός είναι πυκνός και «πνίγει» άλλα φυτικά είδη – έτσι συχνά οι ελαιοκαλλιεργητές φροντίζουν για την εξάπλωσή του. Από την άλλη όμως, οι μπεκατσοκυνηγοί της νότιας Ελλάδας παρατηρούν ότι τα σκυλιά δεν πιάνουν οσμή μπεκάτσας στους ελαιώνες αυτούς.
Συμπερασματικά, η διατήρηση της κτηνοτροφίας και ειδικά της βόσκησης σε λιβάδια επηρεάζει θετικά την καταλληλότητα μιας ευρύτερης περιοχής για τη μπεκάτσα και αυτό με τη σειρά του βοηθά στην επιβίωση του είδους κατά τη δύσκολη χειμερινή περίοδο. Όταν ένα ζώο τρέφεται καλά, γίνεται ικανότερο στην αντιμετώπιση των δυσμενών συνθηκών και των αρπάγων του. Επισημαίνεται επίσης ότι οι μπεκάτσες, εφόσον επιβιώσουν, έχουν την τάση να επιστρέφουν στη θέση που διαχείμασαν την προηγούμενη χρονιά, αλλά και σταθμεύουν για περισσότερες ημέρες κατά το μεταναστευτικό τους ταξίδι, άρα ο καλός μπεκατσότοπος προτιμάται.
Του Δρος Χρήστου Σώκου
