Πρεμιερες στα ορεινα μπεκατσοτοπια

Η παραδοχή των έμπειρων μπεκατσοκυνηγών ότι οι καλές πλαγιές που έχουν μανιτάρια κρατάνε και μπεκάτσες επιβεβαιώνεται κάθε χρόνο από τους συστηματικούς κυνηγούς της. Αυτό έχει την εξήγησή του στον προσανατολισμό της συγκεκριμένης περιοχής και στο μικροκλίμα που διατηρεί την υγρασία του εδάφους αλλά και του αέρα σε ικανοποιητικά επίπεδα. Ο,τι χρειάζεται για να καρποφορήσουν οι μύκητες του δάσους.

Τα σκουλήκια θέλουν και αυτά παρόμοιες συνθήκες για να ζήσουν, να τραφούν και να αναπαραχθούν και η μπεκάτσα ως ένας αδηφάγος «κυνηγός» των σκουληκιών είναι φυσικό να δίνει το σταθερό «παρών» στις πλαγιές αυτές.

Ακόμη και αν συνεχίσουν νοτιότερα, οι πρώτες μπεκάτσες θα παραμείνουν δυο τρεις μέρες περισσότερο για να τραφούν μέσα στα δάση, αυξάνοντας τις πιθανότητες να τις συναντήσει κανείς

Ετσι, η καλή χρονιά των μανιταριών είναι καλή και για τις μπεκάτσες. Τα δάση που έχουν γεμίσει με μανιτάρια θα γεμίσουν σε λίγο καιρό και με μπεκάτσες. Η καταγεγραμμένη αυτή άποψη στην κοινωνία των μπεκατσοκυνηγών μένει να επιβεβαιωθεί ή να καταρριφθεί τη φετινή περίοδο.

Οι καρποφορίες

Η άνοιξη και το καλοκαίρι ήταν βροχερά και οι καρποφορίες των καλοκαιρινών μανιταριών παραπάνω από ικανοποιητικές τον Ιούνιο και τον Ιούλιο. Ο υγρός και βροχερός καιρός της άνοιξης και του καλοκαιριού βοήθησε και τους πληθυσμούς των σκουληκιών και όλων των μικρών ζωυφίων και εντόμων, που ζουν στο σκεπασμένο με φύλλα έδαφος των δασών, να αναπτυχθούν και να επανακάμψουν μετά τα προηγούμενα ξερά καλοκαίρια.

Αυτό αφορά κυρίως τα βόρεια δάση της οξιάς και της βελανιδιάς που αποτελούν ιδανικό βιότοπο των μανιταριών και της μπεκάτσας, όταν αυτή έρχεται το φθινόπωρο και στις αρχές του χειμώνα, πριν σκεπαστούν με χιόνια οι «καλές» πρώιμες πλαγιές.

Αυτό δείχνει ότι ο καιρός είναι μπροστά, έχουμε κρύο και υγρό φθινόπωρο που σημαίνει αντίστοιχα πολλά σκουλήκια για τις επερχόμενες μπεκάτσες. Οι πρώτες από αυτές θα αρχίσουν να εμφανίζονται μετά το πρώτο δεκαπενθήμερο του Οκτωβρίου.

Ο Σεπτέμβριος ήταν από τους πιο βροχερούς μήνες, με συνεχείς επαναλαμβανόμενες βροχοπτώσεις που πότισαν μέχρι σκασμού το έδαφος των δασών. Η πλημμυρίδα των φθινοπωρινών μανιταριών, βωλίτες, λεπιότες, καισαρικά και αγαρικά ήταν αναμενόμενη για τους έμπειρους μανιταροσυλλέκτες και απλά περίμεναν τον ήλιο και τον καιρό να ξεπεταχτούν μαζικά, όπως και έγινε.

Το δάσος γέμισε όχι μόνο από τα πρώιμα φθινοπωρινά μανιτάρια αλλά και από τα πιο όψιμα, που θέλουν μεγαλύτερη υγρασία για να αναπτυχθούν. Αυτό δείχνει ότι ο καιρός είναι μπροστά, έχουμε κρύο και υγρό φθινόπωρο που σημαίνει αντίστοιχα πολλά σκουλήκια για τις επερχόμενες μπεκάτσες. Οι πρώτες από αυτές που θα αρχίσουν να εμφανίζονται μετά το πρώτο δεκαπενθήμερο του Οκτωβρίου σε μικρούς μεν αριθμούς, αλλά ικανούς να δημιουργήσουν την αναμενόμενη πρώτη έξοδο των μπεκατσοκυνηγών, θα βρουν ικανοποιητικές συνθήκες τροφής στις πρώτες τους στάσεις.

Ακόμη και αν συνεχίσουν νοτιότερα θα παραμείνουν δυο τρεις μέρες περισσότερο για να τραφούν μέσα στα δάση, αυξάνοντας τις πιθανότητες να τις συναντήσει κανείς. Βέβαια με τη μεγάλη υγρασία, η διασπορά τους θα είναι ακόμη μεγαλύτερη και δεν θα χρειάζεται να «μαζευτούν» όλες σε μια καλή πλαγιά, όπως συνήθως γίνεται τις ζεστές και ξηρές χρονιές.

Τροφή θα υπάρχει παντού, και οι μπεκάτσες θα σκορπίσουν μέσα στο δάσος, σε όλα τα ξέφωτα και όχι μόνο στα καλά. Τα μπεκατσοτόπια που οι παλιοί και έμπειροι μπεκατσοκυνηγοί γνωρίζουν καλά και τις συναντούν συστηματικά τον Οκτώβριο.

Κουνουπίδι κίτρινο: Ramaria formosa (Ραμάρια η όμορφη), «κουνουπίδι». Τοξικό, προσοχή εύκολα συγχέεται με τη φαγώσιμη Ramaria aurea (Ραμάρια η χρυσή) που είναι σχεδόν ολόιδιες.

Οσο πιο δελεαστικές είναι οι συνθήκες τροφής τον Οκτώβριο στα ορεινά δάση, για τις πρώτες μπεκάτσες της χρονιάς, τόσο περισσότερο αυξάνονται οι προϋποθέσεις να παραμείνουν στις περιοχές αυτές, κατεβαίνοντας λίγο χαμηλότερα μόλις σφίξουν τα κρύα και αρχίσουν οι παγωνιές και τα χιόνια. Η μπεκάτσα είναι πεισματάρικο πουλί και αν βρει τροφή, δεν φεύγει εύκολα από την περιοχή διαχείμασης. Αν μάθει δε τα καλά μέρη τροφοληψίας κατά την πρόσκαιρη στάση της, θα παραμείνει στην ευρύτερη περιοχή με μικρομετακινήσεις από περιοχή σε περιοχή, όλο τον χειμώνα.

Πολλές βροχές

Οι βροχές του Σεπτεμβρίου είναι λοιπόν πολύ σημαντικές και ουσιαστικά αυτές καθορίζουν τη μελλοντική πορεία της χρονιάς για τις μπεκάτσες. Οσο και να λείψουν οι πολλές βροχές τον Οκτώβριο, δεν μπορούν να αντιστρέψουν το κλίμα.

Λεπιότα στα αλπικά λιβάδια Macrolepiota procera (Μακρολεπιότα η ψηλή), «Ζαρκαδίσιο», φαγώσιμο.

Μια βόλτα στα ορεινά δάση της οξιάς και της βελανιδιάς, με έναν κυκεώνα από χρώματα και είδη μανιταριών που έχουν ξεφυτρώσει, είναι ικανή να δημιουργήσει προσδοκίες για την αναμενόμενη, μετά πολλά χρόνια, καλή μπεκατσοχρονιά για τη βόρεια ηπειρωτική χώρα.

Πανέμορφα αλλά δηλητηριώδη «τρελομανίταρα» άρχισαν να στολίζουν τα ξέφωτα και πανύψηλα «ζαρκαδίσια» γέμισαν τα ορεινά λιβάδια ακόμη και στην αλπική ζώνη.

Λαμπερά πορτοκαλοκόκκινα «καισαρικά», μαζί με τους «βωλίτες» που κρύβονται στα φύλλα σαν τις μπεκάτσες, έχουν πλημμυρίσει τα δρυοδάση και αρχίζουν να ανεβαίνουν και ψηλότερα στα δάση της οξιάς.

Lycoperdon puriforme (Λυκόπερδο το αχλαδόμορφο). Χωρίς ιδιαίτερη γαστρονομική σημασία, αν και όταν είναι σε μικρή ηλικία μπορεί να φαγωθεί.

Ολα αυτά, φαγώσιμα αλλά και θανάσιμα δηλητηριώδη μανιτάρια, έφτιαξαν το αναμενόμενο κατάλληλο φόντο για να υποδεχτούν την πραγματική «βασίλισσα του δάσους».

Με πευκομανίταρα…

Τα μανιτάρια μπορεί να μην αποτελούν τροφή για την μπεκάτσα, αν και καμιά φορά δοκιμάζει να μαζέψει τα σκουλήκια μέσα από κάποιο σάπιο καπέλο, όπως διαπίστωσα μια χρονιά σε ένα πευκοδάσος γεμάτο με πευκομανίταρα, όμως αποτελούν έναν ασφαλή δείκτη για τις καιρικές συνθήκες που θα επικρατούν στην περιοχή σε πιο μακροπρόθεσμη διάρκεια.

Amanita muscaria (Αμανίτης ο μυγοκτόνος), «Τρελομανίταρο». Το ομορφότερο ίσως μανιτάρι του δάσους, αλλά θανάσιμα δηλητηριώδες.

Αν το καλοκαίρι μπορεί εύκολα ο καιρός να αλλάξει με καύσωνες και ξερούς λίβες που στεγνώνουν τη γη και τα μανιτάρια σε μια μέρα, το φθινόπωρο δεν μπορεί να αλλάξει η τάση του καιρού καθώς θα μπαίνουμε στον χειμώνα. Το μόνο που μπορεί πλέον να αλλάξει εντελώς το αναμενόμενο ευνοϊκό πλαίσιο της μπεκατσοχρονιάς για τη βόρεια ηπειρωτική χώρα, είναι κάποιο κύμα ξεροπαγιάς που θα ενσκήψει συνήθως μετά τον Δεκέμβριο, με ξερό βοριά και ολικό παγετό.

Τότε όλες οι μπεκάτσες θα εξαφανιστούν σε μια βραδιά και θα γεμίσουν τα παραθαλάσσια και τις νότιες ζεστές περιοχές της χώρας μας. Για την ώρα όμως όλα δείχνουν ότι θα έχουμε μια καλή μπεκατσοχρονιά.

Πολύχρωμα ξωτικά

Επτάδιμοι βωλίτες Boletus aerus (Βωλίτης ο χαλκόχρους), «Καλογράκι» ή «Βασιλικό» όταν ωριμάσει. Νόστιμο, φαγώσιμο.

Η βασίλισσα του δάσους φρόντισε να στείλει από νωρίς τα δικά της πολύχρωμα ξωτικά για να μας υπενθυμίζουν ότι έρχεται σε λίγες μέρες.

Μερικοί ανυπόμονοι ξεκίνησαν και πήραν ήδη τα βουνά αναζητώντας τα φαντάσματα του δάσους, ψάχνοντας ανάμεσα στα μανιτάρια τα πρώτα ίχνη της παρουσίας της. Κάποιοι επιμένουν κιόλας ότι είδαν και άκουσαν τα πρώτα φτερουγίσματα, προς πείσμα των δύσπιστων συγκυνηγών τους.

Ανεξάρτητα από το αν την είδαν όμως κάποιοι κυνηγοί, ένα είναι σίγουρο… Η βασίλισσα του δάσους είναι εκεί και μας περιμένει. Κρυμμένη μέσα στα φυλλώματα περιμένει να ακούσει τον γνώριμο ήχο από τα κουδουνάκια και να αντικρίσει τα σκυλιά να τη φερμάρουν. Τα περίεργα ξωτικά που προετοιμάζουν την άφιξή της, έχουν από καιρό κατακλύσει όλες τις γωνιές του δάσους και μας καλούν ακόμη μια φορά σε μαγικές και

υπέροχες στιγμές που μόνο όποιος έχει περπατήσει στο δάσος το φθινόπωρο μπορεί να αντιληφθεί…