Ρεπορτάζ από το Kuusamo της Φινλανδίας περιγράφει μια απότομη αύξηση επιθέσεων λύκων σε κοπάδια ταράνδων και τη συζήτηση για το αν ο πόλεμος στην Ουκρανία επηρεάζει έμμεσα τη διαχείριση της άγριας ζωής στη ρωσική πλευρά των συνόρων.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ : Μηνύσεις και διοικητικά πρόστιμα για λαθροθηρία σε Κοζάνη και Κιλκίς
Τον τελευταίο καιρό, όμως, το κοπάδι των ταράνδων του βρίσκεται σε ασυνήθιστο κίνδυνο. Σχεδόν καθημερινά, πέφτει πάνω σε κουφάρια ταράνδων.Και ρίχνει την ευθύνη σε έναν απίθανο ύποπτο: τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, του οποίου ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει συνέπειες που φτάνουν πολύ μακριά.
Η «πατρίδα του Άγιου Βασίλη» και η οικονομία των ταράνδων
Η οικογένεια του Κουγιάλα εκτρέφει/βοσκεί τάρανδους στο Κουουσάμο, στη βόρεια Φινλανδία, εδώ και πάνω από 400 χρόνια. Τα πιο πρόσφατα χρόνια, έχει ανοίξει επίσης τη γη του σε χιλιάδες τουρίστες που καταφθάνουν από όλο τον κόσμο, αναζητώντας μια
γιορτινή εμπειρία διαφορετική από τις άλλες.
Η Λαπωνία, η βορειότερη περιοχή της Φινλανδίας, προωθείται ως η «επίσημη πατρίδα του Άγιου Βασίλη». Οι τάρανδοι —που αποτελούν σημαντικό κομμάτι της τοπικής κουλτούρας και οικονομίας— είναι μεγάλο δέλεαρ για μικρούς και μεγάλους.
Επιθέσεις λύκων στη Φιλανδία σε τάρανδους ανά έτος
Ο Κουγιάλα, που έχει «re-brand» το αγρόκτημά του ως The World of Reindeer, προσφέρει εμπειρίες όπως «reindeer yoga», βόλτες με έλκηθρο μέσα σε χιονισμένα δάση και πωλεί προϊόντα όπως λουκάνικο ταράνδου, δέρματα, κέρατα και κονσερβοποιημένο κρέας ως αναμνηστικά.
Δεν θέλει να αποκαλύψει πόσους τάρανδους έχει — όπως και η καθαρή περιουσία, είναι θέμα που θεωρείται κάπως άκομψο να συζητιέται. Όμως είναι πολλοί και κινούνται ελεύθερα στις αγροτικές εκτάσεις, βόσκοντας πάνω σε παγωμένη χαμηλή βλάστηση.
Για τους επισκέπτες, οι τάρανδοι είναι η ζωντανή ενσάρκωση των Χριστουγέννων. Για τον Κουγιάλα και τους υπόλοιπους εκτροφείς, είναι ζήτημα επιβίωσης.
«Απλώς σκοτώνουν, σκοτώνουν, σκοτώνουν»
«Φέτος είναι το χειρότερο που έχει υπάρξει ποτέ σε αυτή την περιοχή», λέει ο Κουγιάλα, σκύβοντας πάνω από ένα κουφάρι ταράνδου στο χιόνι. Όπως υποστηρίζει, το ζώο σκοτώθηκε από λύκο λίγες μέρες πριν: η γλώσσα έχει ξεριζωθεί, ενώ στο σημείο βρέθηκαν χαρακτηριστικά ίχνη.Αλεπούδες και κοράκια έχουν από τότε αποτελειώσει ό,τι είχε απομείνει.
Η απώλεια θηλυκών ταράνδων είναι ιδιαίτερα οδυνηρή. Χρειάζονται περίπου δύο χρόνια για να φτάσουν σε σεξουαλική ωριμότητα και κάθε θηλυκό γεννά συνήθως μόλις ένα μικρό τον χρόνο.
Το φινλανδικό Υπουργείο Γεωργίας και Δασών εκτιμά ότι ο ιδιοκτήτης ενός θηλυκού ταράνδου στην ακμή του υφίσταται απώλεια 1.572 ευρώ όταν αυτό σκοτωθεί. Οι εκτροφείς λένε επίσης ότι ξοδεύουν πολύ χρόνο σε αιτήσεις αποζημίωσης από το κράτος, την οποία θεωρούν ανεπαρκή.
«Νιώθω πραγματικά θλιμμένος… Η ισορροπία δεν είναι σωστή. Οι λύκοι είναι τόσο πολλοί που απειλούν ολόκληρο το σύστημα εδώ…
Απλώς σκοτώνουν, σκοτώνουν, σκοτώνουν.»«Αν δεν κάνουμε τίποτα, σε λίγα χρόνια ολόκληρες περιοχές δεν θα έχουν πια τάρανδους… και αυτό είναι θλιβερό, γιατί είναι το παλαιότερο
πράγμα σε όλη τη Φινλανδία: η εκτροφή ταράνδων.»— Γιούχα Κουγιάλα
Σύμφωνα με στοιχεία του Natural Resources Institute Finland (υπό το Υπουργείο Γεωργίας και Δασών), ο πληθυσμός των λύκων στη Φινλανδία αυξήθηκε έντονα τα τελευταία χρόνια: από εκτιμώμενους 295 την άνοιξη του 2024 σε περίπου 430 φέτος, το υψηλότερο επίπεδο εδώ και δεκαετίες.
Η Ένωση Εκτροφέων Ταράνδων αναφέρει ότι περίπου 1.950 τάρανδοι σκοτώθηκαν από λύκους μόνο φέτος — αύξηση σχεδόν 70% σε σχέση με πέρυσι.
Παρότι οι λύκοι αυξάνονται σε όλη την Ευρώπη, στη Φινλανδία η συζήτηση για τις επιθέσεις στις βόρειες περιοχές εκτροφής ταράνδων στρέφεται συχνά σε έναν παράγοντα που βρίσκεται εκατοντάδες μίλια μακριά: τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Η θεωρία: λύκοι περνούν από τη Ρωσία — και «δεν τους κυνηγά πια κανείς»
Η θεωρία που διατυπώνεται είναι ότι πολλοί από τους λύκους που επιτίθενται σε τάρανδους περνούν από τη ρωσική πλευρά των συνόρων (μήκους πάνω από 800 μιλίων).
Το γιατί συμβαίνει αυτό παραμένει αντικείμενο επιστημονικής συζήτησης. Κάποια ρωσικά μέσα έχουν αναφερθεί στην επίδραση της υλοτομίας στα ενδιαιτήματα της άγριας ζωής σε παραμεθόριες περιοχές.
Μια άλλη, πιο δημοφιλής εξήγηση ανάμεσα σε Φινλανδούς επιστήμονες και εκτροφείς, συνδέει την αύξηση με την Ουκρανία: υποστηρίζουν ότι στη Ρωσία κυνηγιούνται πλέον λιγότερο οι λύκοι, λόγω της στρατολόγησης/επιστράτευσης ικανών ανδρών — ανάμεσά τους και κυνηγών — για την πολεμική προσπάθεια.
«Γίνεται χειρότερο μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία… Οι λύκοι έρχονται από τη ρωσική πλευρά… Τώρα κυνηγούν ανθρώπους στην Ουκρανία,
δεν έχει μείνει κανείς να κυνηγά τους λύκους.»— Γιούχα Κουγιάλα
Τι δείχνουν τα δεδομένα (και τι δεν μπορεί ακόμη να αποδειχθεί)
Το Natural Resources Institute Finland έχει αναλύσει χιλιάδες δείγματα λύκων (συχνά από κόπρανα ή ούρα) την τελευταία δεκαετία και αναφέρει ότι παρατηρεί αύξηση λύκων με δείκτες DNA που δεν είχαν καταγραφεί προηγουμένως στη Φινλανδία — κάτι που, σύμφωνα με τους επιστήμονες, υποδηλώνει προέλευση από την άλλη πλευρά των συνόρων.
Η ανώτερη επιστήμονας Κάτια Χόλμαλα, που ηγείται της ανάλυσης, δηλώνει ότι η μείωση του κυνηγιού λύκων στη ρωσική πλευρά είναι «ισχυρή ένδειξη», σημειώνοντας ότι πριν τον πόλεμο ήταν «πολύ έντονο» και υπήρχαν «καλές αμοιβές ανά λύκο».
Ο αναλυτής πληροφοριών Τζον Χέλιν (Black Bird Group) συμφωνεί ότι είναι «χρήσιμη αφήγηση» να αποδίδονται όλα τα αρνητικά στη Ρωσία, αλλά προσθέτει ότι «οι θανατώσεις» από λύκους μειώθηκαν σε κάποια φάση, παρότι ο πληθυσμός των λύκων αυξήθηκε.
Το ρεπορτάζ σημειώνει ότι, λόγω αδιαφάνειας στο ρωσικό σύστημα καταγραφών, η θεωρία δεν είναι ακόμη δυνατό να αποδειχθεί πλήρως. Ωστόσο, εκτιμάται ότι έχει μειωθεί η διαθέσιμη εποχική εργασία που παραδοσιακά αξιοποιούνταν σε δασοπονία, κυνήγι και διαχείριση άγριας ζωής.
Κυνήγι λύκων και πολιτικές αποφάσεις
Παρότι οι λύκοι στη Φινλανδία εξακολουθούν να ταξινομούνται ως «κρίσιμα απειλούμενο» είδος, τον περασμένο μήνα η κυβέρνηση προώθησε νομοθεσία που θα επέτρεπε το κυνήγι λύκων. Περιβαλλοντικές οργανώσεις εξέφρασαν ανησυχίες, ενώ το Υπουργείο Γεωργίας και Δασών δηλώνει ότι αναγνωρίζει την ανάγκη ελέγχου του πληθυσμού.
Στις περιοχές εκτροφής ταράνδων έχουν ήδη δοθεί ειδικές άδειες θήρευσης και εκτροφείς όπως ο Κουγιάλα βγαίνουν με κυνηγόσκυλα και όπλα, αναζητώντας ίχνη λύκων στο χιόνι.
«Όσοι πιστεύουν ότι δεν είναι σωστό να σκοτώνουμε λύκους, πρέπει να έρθουν εδώ… Να ζήσουν τη δική μας ζωή και να δουν τον πόνο
όταν χάνουμε τους τάρανδούς μας.»— Γιούχα Κουγιάλα
«Προσπαθήστε να σταματήσετε αυτόν τον πόλεμο»
Ο Κουγιάλα δηλώνει ότι ελπίζει οι διεθνείς προσπάθειες να φέρουν ειρήνη στην Ουκρανία, σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά την πλήρους κλίμακας
εισβολή της Ρωσίας.
«Ελπίζω πραγματικά να τελειώσει ο πόλεμος… Κύριε Τραμπ, αν με ακούτε: κάντε τα πάντα. Κάντε περισσότερα απ’ όσα έχετε κάνει μέχρι τώρα.
Προσπαθήστε να σταματήσετε αυτόν τον πόλεμο. Τελειώστε τον πόλεμο.»— Γιούχα Κουγιάλα
