Η θηρευτικη ικανοτητα

H ΘΗΡΕΥΤΙΚΗ ΙΚΑΝΟTΗΤΑ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΙ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ AYTH

Οταν επιδιωκεται η αναγνωριση, βελτιωση, σταθεροποιηση και επιλεκτικη εκτροφη μιας καθαροαιμης κυνηγετικης φυλης, ακουμε συχνα τη λεξη “φυσικα προσοντα”. Ποια ειναι ομως αυτα ? Μια συντομη αναφορα στα χαρακτηριστικα που αφορουν την επιλογη των καλυτερων γεννητορων για τη φυλη του Ελληνικου Ιχνηλατη, επιχειρειται στο παρον πονημα.

Ι. Σωματικα Προσοντα

ΙΙ. Ψυχοσύνθεση

Ο Δεκαλογος ενος Ικανού Λαγόσκυλου

Α. Ευφυία & εκπαιδευσιμοτητα, αντιληψη & διαθεση για συνεργασια με τον κυναγωγο, ικανοτητα ληψης αποφασεων και πρωτοβουλιας στην ερευνα και την καταδιωξη. Στο λαγοσκυλο ειδικα ζητουμε λιγοτερο το προσον της απολυτης υπακοης και περισσοτερο την πρωτοβουλια σε συνδυασμο με την διαθεση για συνεργασια, η οποια βεβαια εξαρταται απο την καλη του σχεση και τις εμπειριες που εχει απο τον κυναγωγο του. Αυτο το τελευταιο ειναι και το μυστικο που διατηρει το ελεγχο πανω σε αυτο τον ενστικτωδη και ενθουσιωδη σκυλο. Ο σκυλος που δεν εχει καλη εμπειρια απο τον κυναγωγο του, κυνηγαει για παρτη του και δυσκολα καθοδηγειται. Η απαιτηση για απολυτη υπακοη απο την αλλη μερια, δημιουργει διστακτικοτητα στο σκυλο.

Β. Διαθεση για ερευνα (απο εδω εξαρταται τα μεγιστα η επιτυχης ιχνηλασια). Η ερευνα πρεπει να ειναι ταχεια αλλα επιμελης, διεξοδικη και επισταμενη. Απο αυτο εξαρταται η αποτελεσματικοτητα.

Γ. Επιμονή (σε σημειο εμμονης, δηλαδη πείσματος) και μαχητικoτητα – που μαζι αποδιδονται με την λεξη κυνηγετικο παθος ή μανία [λαθεμενα κατ’ εμε, γιατι και το παθος και η μανία εχουν αρνητικη εννοια στην ελληνιη γλωσσα] – αλλα και αυτοπεποιθηση και αυτοκυριαρχια (απο εδω εξαρταται τα μεγιστα και η επιτυχημενη, σταθερη, αυτοπειθαρχημενη και συστηματικη ιχνηλασια, αλλα και η ορμητικη καταδιωξη, ιδιατερα σημαντικη στο λαγοκυνηγι). Χαρακτηριστικα αλληλοσυγκρουομενα, κατα μια εννοια, αλλα και αλληλοσυμπληρουμενα, κατα μιαν αλλη, γι’ αυτο και πρεπει να ενυπαρχουν σε ιδανικη ποσοτητα και σχεση μεταξυ τους ωστε να υπαρχει ισορροπια και αποτελεσμα στην εκφραση τους.

Δ. Ικανοτητα συγκεντρωσης (focus) και διαρκεια αυτης – υψιστο προσον για τον κυνηγετικο σκυλο, η ικανοτητα αυτη – της προσοχής- του επιτρεπει να αποκλεισει απο τον εγκεφαλο του καθε περιττη ή ενοχλητικη πληροφορια κατα την διαρκεια του κυνηγιου και να επικεντρωθει στο εργο του. Ο σκυλος που χαζευει και διασπαται η προσηλωση του δεν ειναι αποτελεσματικος. Απο αυτες τις δυο ιδιοτητες μαζι, την επιμονή και την ικανοτητα συγκεντρωσης (προσοχή) εξαρταται η αξιοπιστια του κυνηγετικου σκυλου.

Ε. Ιδιοσυγκρασια : το ζητουμενο ειναι ενας χαρακτηρας οξυνους αλλα και ηπιος, που δεν ρεπει στον πανικο και την συγχυση, αλλα εχει

Ζ. καλη ταχυτητα αντιδρασεων (ρεφλεξ) – ιδιαιτερα σημαντικη στο κυνηγι του λαγου αλλα και στην αντιμετωπιση του επικινδυνου αγριοχοιρου. Και

ΣΤ. Ψυχραιμια – που συμβαλλει στην γρηγορη και συγκροτημενη ικανοτητα αναλυσης και επεξεργασιας των δεδομενων τα οποια ο εγκεφαλος του σκυλου προσλαμβανει κατα τη θηρευτικη δραστηριοτητα. Αν ο σκυλος ειναι απλα παρορμητικος, βιαστικος και ενθουσιωδης. ή ακομα χειροτερα, νευρικος (μεγαλο ελαττωμα για τον κυνηγετικο σκυλο, που πρεπει να εχει γερα νευρα) θα κανει πολλα λαθη, τα οποια με τη σειρα τους θα τον απογητευσουν και θα τον αποθαρρυνουν (συνηθισμενη αντιδραση στα νεαρα ζωα, που πρεπει ο κυναγωγος να μπορει να διοχετευσει καταλληλα – με αντιπερισπασμο, ανανεωση ενδιαφεροντος και επιβραβευση- για να μην δημιουργησουν χρονια προβληματα) γι΄αυτο και χρειαζεται να εχει επισης και την αναλογη

Η. αδιαφορια προς τις αντιξοοτητες, ψυχικη αντοχη και σθενος ανυποχωρητο δηλαδη, αλλα και το απαραιτητο

Θ. θαρρος. Προσοχη εδω, υπαρχει μια ελαφρια διαφοροποιηση αναλογα με τη χρηση, το λαγοσκυλο πρεπει και μπορει να ειναι πιο μαχητικο, αλλα το γουρουνοσκυλο χρειαζεται θαρρος σε μετριο βαθμο, γιατι ο παρατολμος σκυλος θα καταληξει ασχημα οταν χρησιμοποιειται στην θηρευση αγριοχοιρου. Και βεβαια οταν λεμε θαρρος δεν προκειται για κυριαρχικη βαναυσοτητα, διοτι ο συνεργατικος σκυλος πρεπει να διαθετει

Ι. χαμηλη επιθετικοτητα προς αλλα σκυλια και ζωα, αφου δουλευει ομαδικα με αλλους σκυλους αλλα και μεσα σε περιοχες που υπαρχουν πιθανον και αγροτικα ζωα.

Τι ειναι αυτο που καποιοι χαρακτηριζουν ως πονηρια ή αντιληψη θηραματος? η ικανοτητα του σκυλου να αφομοιωνει και να μαθαινει απο τις εμπειριες του και να ειναι σε θεση να “κοβει δρομο”, μεταφορικα αλλα και κυριολεκτικα, στο κυνηγι, και να φτανει στο αποτελεσμα πριν τον καταβαλλει η κοπωση, δηλαδη να αποφευγει ενεργειες που ξερει εκ πειρας οτι δεν θα εχουν αποτελεσμα (αυτο πραττει, π.χ., οταν επιλεγει ντορο), αφενος, και να προβλεπει, επομενως και να προλαβαινει, αφ’ ετερου, τις αντιδρασεις του θηραματος. Ετσι κυριαρχει στο κυνηγετικο πεδιο ο σκυλος-ηγετης. Αυτα βεβαια αυξανονται με την εμπειρια αλλα πρεπει να ενυπαρχουν ως προσοντα στην ψυχοσυνθεση του σκυλου.

Το θεμα της φωνης το αφηνω διοτι ειναι μεν φυσικο προσον αλλα υπαρχουν διαφορες αποψεις εξισου πιστευω αξιολογες.

Είναι ολοφανερο οτι ολα αυτα τα προσοντα μαζι συνθετουν ενα πολυ ιδιαιτερο και μοναδικο σκυλο, σωματικα και διανοητικα ευελικτο, ο οποιος ομως ειναι και δυσκολος συναμα, λογω ακριβως αυτων των εντονων χαρακτηριστικων και προσοντων του, και ευκολο να αποκτησει κακες συνηθειες ή να καταστραφει σε λαθος χερια. Η μεγαλη αυτη γκαμα προσοντων και αλληλοσυγκρουομενων εν μερει ιδιοτητων, που κανουν τον Ελληνικο Ιχνηλατη σκυλο “παντος καιρου και παντος ντορου”, εξηγει εν πολλοις και την μεγαλη διαφορα αποδοσης απο ατομο σε ατομο της φυλης, η οποια αποδοση εξαρταται απολυτα απο τον κυναγωγο του. Αξιζει πιστεύω να επισημανθει, οτι οσοι εχουν λανθασμενες εντυπωσεις και απαιτησεις απο αυτο το σκυλο θα απογοητευθουν (και καποιοι, μοιραια, θα κατηγορησουν τον σκυλο και οχι το δικο τους λαθος). Δεν πρεπει να ξεχναμε οτι ειναι Ελληνικος Ιχνηλατης και οχι κατι αλλο, οτι ειναι σκυλος και οχι μηχανη. Ειναι επισης φανερο οτι ο Ελληνικος Ιχνηλατης ειναι ενας σκυλος υψηλων δυνατοτητων και υψηλης αποδοσης, που χρειαζεται και τον αναλογο χρονο για να αποδωσει τα μεγιστα και γινεται ολοενα καλυτερος με την εμπειρια. Η βιασυνη δεν ειναι προσον για τους τυχερους κατοχους Ελληνικου Ιχνηλατη.

ΙΙΙ. Αισθήσεις

3. Οσφρηση και καλη χρηση ολων των αισθησεων που προσφερουν πλεονεκτημα στο κυνηγετικο πεδιο για τον εντοπισμο του θηραματος. Η οσφρηση ειναι μεγαλο θεμα και δεν θα επεκταθω αλλα θα τονισω οτι ειναι ποιοτικο χαρακτηριστικο, χαμηλης κληρονομησιμοτητα και αμεσα εξαρτωμενο απο την υγεια του σκυλου και το σχετικο ευρος του ρυγχους του.

Συμπερασματα

Ειναι φανερο απο τα παραπανω, οτι χρειαζεται να συνδυαζονται πολλα επι μερους χαρακτηριστικα, σωματικα και διανοητικα, προκειμενου να δημιουργηθει αυτο πιου ονομαζουμε καλο κυνηγοσκυλο, και ειδικοτερα καλο λαγοσκυλο, και ειδικοτατα Ελληνικος Ιχνηλατης.

Η εξασφαλιση της παρουσιας ολων αυτων σε ικανοποιητικο βαθμο στο γενετικο κωδικα του σκυλιου μας εξαρταται απο ενα πολυπλοκο και γοητευτικο εργαλειο, που λεγεται Επιλεκτικη Εκτροφη. Η παραμεληση ενος τομεα απο τους προαναφερθεντες στην εκτροφικη επιλογη οδηγει σε μειωμενη αποτελεσματικοτητα των απογονων.

Επιπλεον θα πρεπει να κατανοησουμε οτι η εκπαιδευση κανει την διαφορα, αλλα τα αποτελεσματα της εκπαιδευσης δεν μεταβιβαζονται. Ο ατζαμης μπορει να παρει ενα σκυλο με σπουδαια φυσικα προσοντα και τον καταστρεψει, ενω ο καλος κυναγωγος μπορει να παρει ενα μετριο σκυλο και να φτιαξει ενα αριστο κυνηγοσκυλο. Αυτο το αριστο κυνηγοσκυλο ομως, δεν θα δωσει τοσο καλους απογονους οσο ο σκυλος με τα αριστα φυσικα προσοντα που καταστραφηκε λογω ατζαμοσυνης !

Επομενως, αυτο που μετραει στην εκτροφη ειναι τα φυσικα προσοντα του σκυλου και οχι οι επιδοσεις που οφειλονται σε εξωγενεις παραγοντες (οπως γνωριζουν πολυ καλα οι ασχολουμενοι με διαφορων ειδων διαγωνισμους εργασιας). Σχετικα πειραματα και μελετες που εχουν γινει με ιχνηλατες, αποδεικνυουν οτι το 70% και παραπανω (βλ. *) στην ποιοτητα εργασιας, εξαρταται οχι απο τον ιδιο τον σκυλο, αλλα απο τον ανθρωπο – δηλαδη απο την ποιοτητα της εκπαιδευσης, του χειρισμου απο τον κυναγωγο και των εμπειριων. Δεν πρεπει να ξεχναμε οτι η ιχνηλασια ειναι μια πολυ βασικη, θεμελιωδης και φυσικη λειτουργια του σκυλου. Η εκδηλωση της ομως εξαρταται κατα πολυ, απο τον ανθρωπινο χειρισμο. Θα ελεγα λοιπον οτι οταν κανουμε επιλογη γεννητορων πρεπει να βασιζομαστε σε εκεινα τα στοιχεια που ξερουμε οτι κληρονομουνται – τυπο, κατασκευη, χαρακτηρα κλπ, και αυτα που δεν γνωριζουμε αν ειναι επικτητα ή οχι, δηλαδη την μαθημενη συμπεριφορα, να τα θεωρουμε ως κερασακι στην τουρτα.

Τα φυσικα προσοντα ενος λαγοσκυλου μπορει να τα διακρινει ο εμπειρος μετα απο μια μια προσεκτικη αναλυση της συμπεριφορας του σκυλου στο κυνηγι, αλλα δεν θα μπορει να ειναι ποτε απολυτα σιγουρος για το τι οφειλεται στον σκυλο και τι στην ανατροφη του. Γι’ αυτο ας μην μας εντυπωσιαζουν οι επιδοσεις και τα βραβεια στους διεθνεις κυνηγετικους αγωνες τοσο, οσον ο χαρακτηρας και η εφεση και τα φυσικα προσοντα που μπορουμε να διακρινουμε ακομα και οταν τα κουταβια ειναι ακομα πολυ μικρα, στην φωλια.

Στο τελευταιο μπορουν να μας βοηθησουν τα μεγιστα καποια τεστ καταλληλοτητας κουταβιων που εχουν αναπτυχθει απο ειδικους, τα οποια μπορει να μην τα χρειαζονται ισως οι εμπειροι λαγοκυνηγοι, αλλα θα μπορουσαν να βοηθησουν πολυ τους καινουργιους. Στο θεμα αυτο θα επανελθω λοιπον, γιατι χρειαζεται να κανω τις σχετικες μεταφρασεις στα ελληνικα καποιων ασκησεων για κουταβια. Κλεινοντας, να αναφερω οτι θεωρω εξ ων ουκ ανευ την τακτικη εξεταση φυσικων προσοντων των σκυλων της φυλης πριν μπουν στην αναπαραγωγη.

Μαρία Γκινάλα

Εκτροφεας, Διεθνής Κριτης

Νοεμβριος 2012
για τον Ο.Φ.Ε.Ι. 

* ο Willis (1989, 1992) υπολογιζει την κληρονομησιμοτητα των θηρευτικων τασεων σε 10-30% αναλογα με τη φυλη.

* http://jhered.oxfordjournals.org/content/89/3/233.full.pdf